جولان خودروهای گذرموقت در خیابان‌ها | با پول یک خودروی چینی سوار بنز CLS 500 شوید

اقتصادنیوز: کارشناس و تحلیل‌گر صنعت خودرو می‌گوید: اگر امروز بخواهید یک مرسدس بنز CLS ۵۰۰ مدل ۲۰۱۳ را با پلاک ملی در کشور تهیه کنید باید حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیارد تومان هزینه کنید؛ اما همین خودرو اگر به‌صورت گذر موقت وارد شود، قیمت آن چیزی حدود ۳.۵ تا…

به گزارش اقتصادنیوز، تغییرات قانونی اخیر، در ورود خودرو‌های گذرموقت به طور خاص، مدت زمان مجاز استفاده از این خودروها را افزایش داده و شرایط جدیدی برای واردات و تمدید مجوز آن‌ها فراهم کرده است.

پیش از این، محدودیت‌های زمانی و اجرایی سخت‌گیرانه‌ای برای استفاده از خودروهای گذرموقت وجود داشت که حالا با تسهیل قوانین، این فرآیند به مراتب ساده‌تر شده است. این تغییرات نه‌تنها تأثیر زیادی بر روند واردات این خودروها گذاشته، بلکه نحوه تبلیغات و خرید و فروش این خودروها را نیز دگرگون کرده است.

با افزایش مدت زمان تردد خودروها و امکان دریافت مجوزهای بلندمدت برای سرمایه‌گذاران، این تغییرات زمینه‌ساز رونق بیشتر بازار خودروهای گذرموقت شده است. اکنون، با توجه به این شرایط جدید، خریداران و سرمایه‌گذاران بیشتری وارد این بازار شده‌اند.

خبر مرتبط

سرزعیم: کاهش تعرفه واردات خودرو ضروری است، چه بنزین گران شود چه نشود | رفاه مردم را نباید قربانی خودروسازان کرد

اقتصادنیوز: علی سرزعیم اقتصاددان، در واکنش به افزایش قیمت بنزین و تعرفه‌های بالای واردات خودرو، می‌گوید: رفاه مردم که نباید قربانی خودروسازان کرد.

گفتگوی «اقتصادنیوز» با مسیح فرزانه، کارشناس و تحلیل‌گر صنعت خودرو را در این باره می‌خوانید؛

***

*آقای فرزانه! برخی خبرها حکایت از آن دارد که تبلیغات مربوط به خودروهای گذرموقت با شرایط متفاوت و خاص در حال گسترش است. این موضوع سوالاتی را به وجود می‌آورد، از جمله اینکه تغییرات قانونی واردات این خودروها در یک سال گذشته چه تأثیری بر روند فروش این خودروها داشته است؟ 

عملاً می‌توان گفت که از یک سال پیش تاکنون، با تغییرات قانونی قابل توجهی روبه‌رو بوده‌ایم. پیش از این، طبق قوانین، مالک خودرو تنها مجاز بود سه ماه از خودروهای گذرموقت استفاده کند. این محدودیت زمانی به‌طور واضح و صریح توسط قانون‌گذار تعیین شده بود.

اما با تغییرات اخیر، این مدت زمان افزایش یافته و شرایط جدیدی برای استفاده از خودروهای گذرموقت در نظر گرفته شده است. این تغییرات، نه تنها به تسهیل فرآیند استفاده از این خودروها کمک کرده، بلکه تاحدودی تاثیراتی بر بازار واردات خودرو و همچنین تقاضای مصرف‌کنندگان به وجود آورد.

* چه تغییراتی در قانون جدید ایجاد شده است؟

با بررسی دقیق‌، می‌توان گفت که در قانون جدید، علاوه بر افزایش مدت زمان استفاده از خودروهای گذرموقت، برخی شرایط دیگر نیز دستخوش تغییرات قابل توجهی شده‌اند. از جمله این تغییرات می‌توان به تسهیل فرآیند واردات، کاهش برخی محدودیت‌ها برای واردکنندگان و تغییرات در نحوه ثبت‌نام و صدور پلاک موقت اشاره کرد.

این تغییرات به‌طور کلی با هدف تسهیل فرآیندها و جذب سرمایه‌گذاران بیشتر در صنعت خودروسازی کشور اتخاذ شده‌اند. علاوه بر این، طبق همان قوانین، مالک خودرو باید شخصا پشت فرمان خودرو می‌نشست. به عبارت دیگر، امکان واگذاری این خودروها به دیگران برای استفاده عمومی وجود نداشت. اما در واقعیت، با وجود این محدودیت‌ها، برخی شرکت‌ها، خودروهای گذر موقت را وارد کشور کرده و آن‌ها را به افراد دیگر واگذار می‌کردند، اگرچه این اقدام با توجه به قوانین، غیرقانونی بود.

افزایش ورود خودروهای گذرموقت به کشور 

*آیا این تغییرات، افزایش ورود خودروهای گذر موقت به کشور را به همراه داشته است؟

با تغییراتی که در یک سال اخیر در فضای بازار و به‌ویژه به‌منظور افزایش درآمد دولت اعمال شده، شاهد افزایش قابل توجه خودروهای گذر موقت در بازار هستیم. به نظر می‌رسد این موضوع، برای دولت از جنبه‌های اقتصادی و درآمدزایی بسیار حائز اهمیت بوده است.

بنابراین، در حال حاضر تعداد خودروهای گذر موقت در بازار به‌شدت افزایش یافته است و این موضوع نشان‌دهنده تغییرات جدید در سیاست‌گذاری‌ها و نیازهای اقتصادی کشور است که در نهایت باعث گسترش این بازار شده است.

* یکی از تغییراتی که بسیاری از شبکه‌های مجازی بر آن تأکید می‌کنند، موضوع مدت زمان مجاز برای تردد خودروهای گذر موقت است. در حال حاضر، مدت زمان مجاز برای تردد این خودروها چه تغییراتی کرده است؟

در تغییرات اخیر، فاصله مجوز تردد خودروهای گذرموقت از سه ماه به پنج ماه افزایش یافته است. این به این معناست که هر پنج ماه یک‌بار نیاز به تمدید مجوز تردد برای این خودروها وجود دارد. در پنج ماه دوم، مالک خودرو معمولا با این سوال روبه‌رو می‌شود که آیا قصد ادامه استفاده از خودرو را دارد یا تصمیم به فروش آن می‌گیرد.

در بسیاری از مواقع، فروش این خودروها به دو صورت اتفاق می‌افتد: اگر مشتری داخلی باشد، فعالان این حوزه یا نمایشگاه‌ها معمولا خودرو را به قیمت ریالی می‌فروشند. اما در صورتی که مشتری داخلی نباشد، خودرو به قیمت دلاری خریداری شده و با کسر حدود ۱۵ درصد از قیمت دلاری، به خریدار جدید منتقل و به کشور مبدا بازگردانده می‌شود.

*فرایند پرداخت به شکل است؟

فرآیند پرداخت برای خرید خودروهای گذرموقت هم دو شکل مختلف دارد. شما می‌توانید به یک شرکت واردکننده مراجعه کرده و به صورت دلاری پرداخت کنید، یا اینکه به یکی از نمایشگاه‌های خودرو در سطح کشور مراجعه کنید و خودرو را به صورت ریالی خریداری کنید. البته عرف رایج در این زمینه این است که قیمت خودرو باید به ریال تعیین شود، اما چون خودرو از مبدا وارد می‌شود، در حقیقت قیمت آن به دلار محاسبه می‌شود. این مسئله‌ای است که قانون‌گذار به‌طور واضح مشخص کرده است.

به عبارت دیگر، باوجود اینکه برای خریداران داخلی معمولا قیمت‌ها به ریال محاسبه می‌شود، اما در اصل و از نظر واردکنندگان، ارزش خودرو به دلار است و این امر به‌ویژه زمانی که خودرو وارد کشور می‌شود، باید لحاظ شود. در این حالت، قیمت‌ها به‌طور معمول به تومان و مشابه خرید خودروهای معمولی با پلاک ملی است و مالک خودرو می‌تواند بدون هیچ مشکلی از آن استفاده کند.

*خودروهای گذر‌موقت در چه بازه زمانی برای تمدید باید مراجعه کنند؟

خودروهای گذرموقت عملاً هر ۵ ماه یک‌بار برای تمدید مجوز خود نیاز به ورود و خروج دارند. هزینه‌ای که برای این تمدیدها برآورد می‌شود، معمولاً بین ۳ تا ۴ هزار دلار برای هر بار تمدید است. البته این هزینه‌ها بسته به شرایط و منطقه ممکن است متفاوت باشد.

البته گاهی اوقات برخی شرکت‌ها این امکان را فراهم می‌کنند که این تمدید بدون ورود و خروج خودرو صورت بگیرد.برای تمدید پلاک نیز باید خلافی خودرو پرداخت شود، به اضافه اینکه صورتجلسه فک پلاک و بیمه شخص ثالث و نامه گمرک و... نیز همراه افراد باشد.

* مجوز سرمایه‌گذاری خارجی چه مجوزی است و شامل چه مواری می‌شود؟

در کنار تغییرات قوانین خودروهای گذر موقت، یک مصوبه مهم دیگر در این حوزه به تصویب رسید. طبق این مصوبه، افرادی که حداقل 300 هزار دلار سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشند (چه ایرانی باشند، چه خارجی یا ایرانیانی که خارج از کشور زندگی می‌کنند)، مجوز استفاده از خودروهای گذرموقت تا ۵ سال را بدون هیچ‌گونه محدودیتی در مورد حجم موتور یا برند خودرو و با عمر کمتر از 5 سال و دارا بودن استاندارد آلایندگی یورو 4 با ثبت VIN خودرو در گمرکات و طی مراحل قانونی و رسمی دریافت می‌کنند.

البته، برخی محدودیت‌ها وجود دارد؛ مثلا نمی‌توانند خودروی آمریکایی وارد کنند، اما این دسته از سرمایه‌گذاران می‌توانند خودروهای گذرموقت را تا ۵ سال استفاده کنند، بدون اینکه نیازی به تمدید مجدد داشته باشند و بدون محدودیت‌هایی که برای سایر خودروها معمولاً وجود دارد که به این مجوزها، مجوز خاص گفته می‌شود.

اما در خصوص مجوزهای 10 ساله که در شبکه‌‌های مجازی تبلیغ می‌شود باید به این نکته اشاره کرد که این خودرو تنها در مناطق آزاد و ویژه قابلیت تردد دارند که می‌توان از کیش و قشم و اروند و انزلی و ماکو ... نام برد.

مجوز خاص برای گذرموقت‌ها 

*آیا موارد دیگری هم در خصوص مجوزهای خاص وجود دارد؟

در کشور ما در حوزه خودروهای گذرموقت، معمولاً گفته می‌شود که مجوزهای این خودروها برای سرمایه‌گذاری‌های خاص صادر می‌شود. البته همانطور که در بسیاری از حوزه‌های دیگر شاهد بوده‌ایم، مثلاً در زمینه واردات خودرو برای جانبازان، بسیاری از افراد از نظر مالی قادر به واردات خودرو نبودند و به همین دلیل مجوزهای خود را به دیگران واگذار می‌کردند. این فرآیند هنوز هم در حال انجام است و کاملاً قانونی است؛ به‌طور شفاف و مشخص در دفاتر اسناد رسمی با حضور جانبازان، شاهد و خریدار و امضای وکالت‌نامه، اقرارنامه و صلحنامه و جابجایی سفته و ارائه توکن به خریدار صورت می‌گیرد.

در زمینه خودروهای گذرموقت نیز، به‌ویژه برای مجوزهای درازمدت ۵ ساله و بیشتر، مشابه همین اتفاق می‌افتد و عموما برخی از این مجوزها در بازار آزاد فروخته می‌شود، اما تعداد آن بسیار محدود و اندک است.

در این مورد مجوز سرمایه‌گذاری هم فرآیند واگذاری این مجوزها کاملا قانونی و شفاف است و در دفاتر رسمی ثبت می‌شود. با این حال، بسیاری از افراد به‌جای استفاده از این مجوزها، آن‌ها را به دیگران می‌فروشند. این موضوع در بازار خودروهای گذرموقت به‌طور گسترده‌ای مشاهده می‌شود، چرا که سه تا چهار مجوز صادر می‌شود و یکی از راه‌های کسب درآمد برای برخی از سرمایه‌گذاران است.

*با توجه به مواردی که شما ذکر کردید متقاضی در صورت داشتن شرایط می‌‌تواند به راحتی از خودروهای گذر موقت در دوره زمانی قابل توجه استفاده کند؟

دقیقا، با این شرایط شما می‌توانید به‌راحتی در بازه زمانی ۵ سال یا حتی بیشتر، به‌طور قانونی از خودروهای گذرموقت استفاده کنید. البته، باید به این نکته هم توجه داشت که قیمت مجوزهای سرمایه‌گذاری در خودروهای گذرموقت 5 ساله با مجوزهایی که برای استفاده پنج‌ماهه صادر می‌شود، کاملاً متفاوت است. هزینه مجوزهای بلندمدت ۵ ساله یا بیشتر، تقریباً مشابه هزینه خرید یک خودرو با پلاک ملی چند میلیارد تومانی است. در حقیقت، این نوع مجوزها عملاً به‌نوعی مشابه پلاک ملی محسوب می‌شوند، با این تفاوت که تحت عنوان "گذر موقت" ثبت می‌شوند.

حال اگر بخواهید وارد کشور شوید و خودروی گذرموقت تهیه کنید، باید بگوییم که هزینه تمدید برای یک خودرو معمولاً بین ۳ تا ۴ هزار دلار است. این هزینه به‌طور عمده برای تمدید مجوز تردد خودروهای گذرموقت برای پنج ماه دوم پس از ورود به کشور است. البته، باید در نظر داشته باشید که این هزینه‌ها مصوبه مشخصی ندارند و ممکن است بسته به شرایط و پروسه کار شرکت‌ها متغیر باشند. به‌عبارت دیگر، این رقم تقریبی است و ممکن است نوسان‌هایی در آن وجود داشته باشد.

*با توجه به هزینه‌‌های که برای ورود خودروهای گذر موقت باید پرداخت کرد، در مجموع می‌توان گفت افراد خاص از این خودروها استقبال می‌کنند؟

یکی از دلایلی که باعث می‌شود برخی افراد متمول همچنان از این خودروها استقبال کنند، دو موضوع اصلی است، اول اینکه هنگام ورود خودروی گذرموقت، بخش قابل‌توجهی از عوارض و هزینه‌های گمرکی از آن حذف می‌شود؛ چرا که این خودرو قرار نیست به‌صورت دائمی در کشور بماند و قانونا باید مجددا از کشور خارج شود. البته قیمتی معادل 3 برابر ارزش خودرو، به عنوان ودیعه در گمرک دریافت می‌شود که موقع خروج به مالک پرداخته می‌شود. یک مبلغی هم تحت عنوان چک ضمانت در کشور مبدا که خودرو از آن خارج می‌شود گذاشته می‌شود که پس از بازگرداندن آنهم دوباره عودت داده می‌شود.

دوم این‌که افراد برای خرید این خودروها دو مسیر پیش رو دارند یا از طریق شرکت‌ها اقدام می‌کنند یا شخصاً وارد خرید می‌شوند. انتخاب‌ها نیز بدین گونه است که افرادی که برای مدت 5 ماه یعنی کوتاه مدت به سراغ خودروهای گذرموقت می‌روند، گاهی مدل‌های ارزانتر را انتخاب کرده یا به سراغ خودروهای سوپر اسپرت مثل لامبورگینی و فراری و .. می‌روند که عموما صفر کیلومتر هم نیستند.

اما گروه دوم که مدل 5 ساله و یا 10 ساله در مناطق آزاد را برمی‌گزینند برای در اختیار داشتن خودروی نو و سلامت‌تر به سراغ خودروهای بسیار به‌روز مدل ۲۰۲۴ و 20250و لوکس می‌روند که از بعد افت قیمتی در دراز مدت مقرون به صرفه‌تر باشد.زیرا با اضافه شدن کارکرد خودروها پس از بازگشت به کشور مبدا از ارزش دلاری خودرو کاسته می‌شود.

*یک مثال برای شفاف‌تر شدن موضوع می‌زنید؟

بله، اگر امروز بخواهید یک مرسدس بنز CLS 500 مدل 2013 را با پلاک ملی در کشور تهیه کنید -به‌شرط این‌که خودرو در شرایط بسیار خوبی باشد- باید حدود ۱۶ تا ۱۷ میلیارد تومان هزینه کنید؛ چون این مدل آخرین سری از CLS است که پلاک ملی آن در کشور موجود است.

اما همین خودرو اگر به‌صورت گذر موقت وارد شود، قیمت آن چیزی حدود ۳.۵ تا ۴ میلیارد تومان خواهد بود. تفاوت چشمگیری که باعث می‌شود بسیاری از افراد به‌جای خرید خودروهای ملی‌شده، به سراغ خودروهای گذرموقت، مخصوصا از نوع بلندمدت (۵ ساله)، بروند.

در مورد خودروهای گران تر نیز امروزه شما باید برای خرید یک دستگاه لندکروزر 2013 پلاک ملی سلامت و کم کار عددی حدود 18 میلیارد تومان پرداخت کنید، اما تقریبا با پرداخت نیمی از این پول امکان واردات مدل 2025 گذر موقت آن وجود دارد.